غذاهای مناسب دوران حاملگی
غذاهای مناسب دوران حاملگی
این غذاها را به برنامه غذایی خود اضافه کنید تا کیفیت غذاهای دوران حاملگی شما بالا رود.
در دوران حاملگی، با غذاهای سالم، ترکیبی مطلوب از مواد مغذی برای تولید مثل فراهم سازید. در سه ماه دوم حاملگی، شما حدوداً به بیش از300 کالری در روز نیاز دارید.
در اینجا چند نوع غذا وجود دارد که می‌توانید آن را به غذای دوران حاملگی خود اضافه نمایید و کالری لازم برای تغذیه خود و بچه را تامین کنید.
حبوبات
چرا: نخود، عدس، لوبیا سیاه و سویا، پروتئین، فیبر، آهن، کلسیم و روی را تامین می‌کنند.
از آن لذت ببرید: در سوپها، سالادها و غذاهای پاستا، به عنوان حموس با کراکرهای سبوس‌دارکامل یا در ساندویچها استفاده کنید.
گوشت گاو
چرا: تکه‌های باریک گوشت گاو مثل تکه راسته بالایی دارای پروتئین، ویتامین B6,B12 و نیاسین به‌اندازه روی و آهن با قابلیت جذب بالا می‌باشد. گوشت گاو همچنین دارای کولین است که برای تشکیل مغز و ایجاد قوه تشخیص لازم است.
از آن لذت ببرید:گوشت خرد شده به سس پاستا اضافه کنید و در تاکو به عنوان همبرگر و در غذاهای سرخ کردنی و تند استفاده کنید.
میوه‌های حبه‌ای
چرا: آنها منبعی از کربوهیدراتها، ویتامینC ، پتاسیم، فیبر و فلوئید هستند. غذاهای گیاهی در این میوه‌ها به طور طبیعی ترکیبات گیاهی مفیدی هستند که از سلولها در برابر آسیب و صدمه محافظت می‌کنند.
از آن لذت ببرید: آنها را روی برشتوک سبوس‌دار که با ماست یا شیر پخته شده‌اند استفاده کنید و یا به کلوچه یا سالاد بیافزایید و با مقداری ماست و این میوه‌ها وکلوچه ترد خرد شده را مخلوط کنید و به عنوان دسر استفاده کنید.
کلم بروکلی
چرا: به علت وجود فیبر، کلسیم، کارتینوئیدها، زیکسانتین(نوعی کارتینوئید)برای بهتر شدن دید و پتاسیم برای تعادل فلوئید و تنظیم فشارخون مهم می‌باشند. بروکلی همچنین دارای مواد اولیه برای تولید ویتامینE در بدن است.
از آن لذت ببرید: به عنوان قسمتی از پاستا و غذاهای سرخ‌شده، به صورت بخار پز شده همراه با مقدار کمی‌روغن زیتون روی پوره‌ها بریزید یا به سوپها اضافه کنید و یا آنها را سرخ کنید. بروکلی ریز ریز شده را همراه روغن زیتون روی کاغذ ریخته و در دمای 400 درجه فارنهایت به مدت 15 دقیقه بپزید.
پنیر (پاستوریزه)
چرا: پنیر دارای مقادیر زیادی کلسیم، فسفر و منیزیم برای بدن و برای استخوانها است به همراه ویتامین 12 B و پروتئین ( از نوع کم چرب آن استفاده کنید، برای ذخیره کالری، چربی و کلسترول)
از آن لذت ببرید: بعنوان اسنک همراه با کراکرهای سبوس دار یا میوه، روی سوپها، سالاد، ساندویچها و املت بریزید.
تخم مرغ:
چرا: تخم مرغ دارای مقادیر مناسب پروتئین است چون تخم مرغ امینواسیدهای مورد نیاز بدن برای رشد و نمو را فراهم می‌سازد. همچنین تخم‌مرغ حاوی ویتامینها و مواد معدنی از قبیل کولین، لوتین و زاکسانتین است. بعضی انواع آنها، چربی امگا 3 مورد نیاز کودک برای رشد مغز و دید بهتر را مهیا می‌سازند. پس لطفاً برچسب روی پنیر را چک کنید.
از آن لذت ببرید: در املت‌ها، در سالادها و ساندویچ، وافل (نوعی کیک) خانگی و غذاهای فرانسوی سبوس‌دار، بعنوان اسنک، یا نیمرو استفاده کنید.
شیر:
چرا: شیر منبع بسیار عالی از کلسیم، فسفر و ویتامین D مواد مغذی سازنده‌استخوان مادر و بچه که هر روز به آن نیاز دارند. شیر همچنین دارای پروتئین، ویتامین A و ویتامینهای B است.
از آن لذت ببرید: ساده یا طعم دار، مخلوط با میوه، روی کراکرهای سبوس دار و میوه، در پودینگ استفاده کنید. بلغور جو را همراه باشیر به جای آب در مایکرووی تهیه کنید.
آب پرتقال (غنی شده)
چرا: آب پرتقال به همراه کلسیم و ویتامین D اضافه شده دارای همان مواد مغذی موجود در شیر است. به علاوه آب پرتقال دارای مقادیر زیادی ویتامین C پتاسیم و فولیت است.
از آن لذت ببرید: به صورت ساده یا یخ زده بعنوان نوشابه بدون الکل استفاده کنید.
ماهی آزاد
چرا: به علت وجود پروتئین، ویتامینهای B و چربیهای امگا 3 که قدرت دید و رشد مغز را در کودک افزایش می‌دهد.
از آن لذت ببرید: آن را کباب کنید. از ماهی آزاد کنسرو شده در سالادها و ساندویچها استفاده کنید.
سیب زمینی شیرین:
چرا: سیب زمینی شیرین حاوی ویتامین C و فولیت، فیبر و کاروتنوئیدها است ترکیباتی که بدن آنها را به ویتامین A تبدیل می‌کند. همچنان مقادیر زیادی پتاسیم دارد.
از آن لذت ببرید: به صورت تنوری، تکه‌شده و پخته شده استفاده کنید. سیب زمینی پوست گرفته را برای اسنک و غذای جانبی و همچنین بصورت له شده در آب پرتقال یا کباب شده‌استفاده کنید. روی تکه‌های شسته شده سیب زمینی مقداری روغن کانولا بمالید و روی کاغذ پخت قرار داده و در دمای 400 درجه فارنهایت به مدت 15 تا 20 دقیقه بپزید.
غلات سبوس‌دار
چرا: غلات سبوس دار، غنی از اسیدفولیک، ویتامینهای B، آهن و روی هستند. سبوسها دارای فیبر و مواد‌مغذی بیشتری نسبت به سبوسهای عمل‌آوری شده مثل نان‌سفید، برنج سفید و آرد سفید هستند.
از آن لذت ببرید: از بلغور جو برای صبحانه، نانهای سبوس‌دار برای ساندویچ، برنج قهوه‌ای، برنج وحشی، پاستا سبوس گندم یا برای شام، ذرت یا کراکرهای سبوس دار برای اسنک استفاده کنید.
ماست (ساده کم چرب یا بدون چربی)
چرا: به علت وجود پروتئین، کلسیم، ویتامینهای B و روی. ماست ساده بیشتر از شیر کلسیم دارد.
از آن لذت ببرید: روی میوه یا عسل، میوه‌تازه یا خشک یا روی بلغور سبوس‌دار خشک بریزید. از ماست‌ساده روی سیب زمینی شیرین پخته شده استفاده کنید تا نرم‌تر شود.
مادران باردار این ها را نخورند!
برای یک مادر باردار، این 9 ماه حاملگی ممکن است پُرچالش ترین ماه های زندگی باشد.
به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا، در این دوران، تغییرات زیادی در بدن رخ می دهد که مادر باید بیش از همیشه مراقب چیزهایی باشد که می خورد.
محققان می گویند؛ در این زمان توجه و دقت به رژیم غذایی باید در راس تمام کارهای دیگر قرار گیرد.
* در این دوره باید از مصرف نوشیدنی های کافئین دار و گازدار مثل قهوه،چای وکولاها خودداری شود.
مقدار زیادکافیین روی رشد کودک تاثیر می گذارد.
نتایج یک پژوهش اخیر نشان داده است؛ زنان بارداری که حتی روزانه یک فنجان قهوه استفاده می کنند در معرض به دنیا آوردن نوزادان کم وزن قرار می گیرند.
به همین خاطر توصیه می شود حتی الامکان از مقدار قهوه مصرفی در طول روز کاسته شود.
* زنان باردار باید از مصرف زیاد مواد قندی خودداری کنند.
* هم چنین مصرف غذاهای دریایی که حاوی مقادیر زیاد جیوه هستند (مانند ماهی دودی و ماهی تن) باید به شدت محدود شود.
* هم چنین شیرغیرپاستوریزه می تواند حاوی نوعی باکتری باشد که از جفت عبور می کند و باعث بروز عفونت و مسمومیت خونی در جنین می‌شود. به همین علت، مادران باردار حتما باید از شیر پاستوریزه استفاده کنند.
* هم چنین توصیه می شود که زنان در دوران بارداری باید تخم مرغ را در حالتی که سفیده و زرده آن کاملا پخته شده و سفت شده باشد مصرف کنند؛ چون مصرف خام آن زیان آور است.
حدود 10 درصد از کالری‌های مورد نیاز روزانه از پروتئین‌ها دریافت شود (و پروتئین‌ها اصولاً در گوشت قرمز، ماهی، لبنیات و سویا یافت می‌شوند).
حدود 35 درصد از کالری‌های مورد نیاز روزانه از اسیدهای چرب دریافت شود (و اسیدهای چرب اصولاً در کره، روغن، لبنیات و آجیل یافت می‌شوند).
حدود 55 درصد از کالری‌های مورد نیاز روزانه از کربوهیدراتها یا قندها دریافت شود (و کربوهیدراتها اصولاً در نان، برنج، سیب‌زمینی، ذرت و ماکارونی یافت می‌شوند).
متخصصان تغذیه می‌گویند اگرچه در دوران بارداری نباید از غذاهای آماده (فست‌فود) و دسرهای شیرین و امثالهم به عنوان پایه اصلی یک وعده غذایی استفاده کرد، ولی هیچ لزومی ندارد که خودتان را از خوردن غذاهایی که دوست دارید، صرفاً به خاطر باردار بودن، محروم کنید. می‌توانید شربت انواع میوه‌ها را بخورید و حتی خوردن یک تکه کوچک از کیک یا شیرینی مورد علاقه‌تان هیچ ضرری برای شما یا فرزندتان نخواهد داشت. اما فراموش نکنید که همواره بهتر است میوه‌ها (به ویژه سیب، موز، هلو و زردآلو) و کمپوت میوه‌ها را در برنامه غذایی روزانه‌تان بگنجانید.
اسید فولیک، آهن، کلسیم و روی. تمام خانم‌های باردار به این 4 مورد نیاز دارند. اما چقدر و چگونه؟ در قالب غذا یا مکمل؟ کارشناسان تغذیه پاسخ می‌دهند:
اسید فولیک
اسید فولیک یا همان ویتامین B9 در سه ماهه اول بارداری (و حتی از 2 ماه قبل از شروع بارداری) مورد نیاز است. این ویتامین در تشکیل و تکامل سیستم عصبی جنین نقش مهمی دارد. کمبود اسید فولیک در نخستین ماه‌های بارداری ممکن است به بیماری اسپینا بیفیدا منجر شود. این بیماری به دنبال عدم تکامل رشد مغز، نخاع و پرده مننژ بروز می‌کند و منجر به فلج شدن نوزاد می‌شود. این ویتامین همچنین می‌تواند از بروز بسیاری از ناهنجاری‌های مادرزادی مانند لب‌شکری جلوگیری کند.
منابع مناسب اسید فولیک عبارتند از: جو، میوه‌ها و سبزیجات تازه، آب پرتقال، عدس، نخود و برنج.
اما سوای مصرف این مواد غذایی، استفاده از مکمل اسید فولیک (روزانه 400 میکروگرم) از 2 ماه قبل از بارداری و تا انتهای 3 ماهه اول بارداری توصیه می‌شود. البته این مقدار فقط برای خانم‌هایی با شرایط عادی توصیه می‌شود و در شرایط غیر عادی حتماً نیاز است که با پزشک در مورد میزان مصرف این مکمل مشورت شود.
آهن، خون مورد نیاز برای ارسال مواد غذایی به جفت را فراهم می‌کند و یک خانم باردار در طول بارداری بیشتر از زمان عادی به آهن نیاز دارد. منابع خوب آهن عبارتند از: سبزیجات سبز (مانند کلم بروکلی و اسفناج)، توت‌فرنگی، پسته و نان.
ویتامین C جذب آهن را بالا می‌برد و به همین خاطر توصیه می‌شود همراه یا بلافاصله بعد از خوردن غذاهای حاوی آهن، ویتامین C (آبلیمو، پرتقال، گوجه‌سبز یا ...) نیز مصرف شود. اما کافئین، تئین و کلسیم باعث کاهش جذب آهن می‌شوند و به همین دلیل توصیه می‌شود از مصرف چای، قهوه، ماست و شیر همراه با غذاهای حاوی آهن و حداقل تا 1 ساعت بعد از صرف این غذاها پرهیز شود.
متخصصان تغذیه به خانم‌های باردار توصیه می‌کنند که از هفته بیستم بارداری، روزانه یک قرص مکمل آهن بخورند. البته اگر خانمی تغذیه خوبی داشته باشد و در آزمایش‌هایش نیز کم‌خونی دیده نشود، ضرورتی برای مصرف قرص آهن ندارد اما چنین موردی به ندرت پیش می‌آید. در ضمن توجه داشته باشید که مصرف قرص آهن ممکن است با بروز عارضه یبوست همرا باشد.کلسیم و روی
مصرف تمام مواد معدنی و به ویژه مصرف موادی مانند کلسیم و روی برای رشد جنین ضرورت دارند. اگرچه روی و کلسیم در مواد غذایی مختلف یافت می‌شوند اما در صورت نیاز به مصرف مکمل آنها باید با پزشک مشورت شود.
خانم‌های بارداری که تحت درمان دارویی هستند (مثلاً خانم‌هایی که دیابت یا کم‌خونی دارند) و خانم‌هایی که سابقه زایمان نوزادی با کمبود وزن را دارند، حتماً باید برای مصرف انواع مکمل‌ها و مقدار آنها با پزشک خود مشورت کنند. در ضمن باید به خاطر داشته باشید که مصرف بیش از حد این مکمل‌ها نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است برای کودک بسیار مضر هم باشد، پس باید در مصرف آنها حد اعتدال را رعایت کرد.
در طول بارداری، زیاد اتفاق می‌افتد که شما خودتان گرسنه نیستید اما کودکتان گرسنه است. به همین دلیل توصیه می‌شود برنامه مشخصی برای غذا خوردن داشته باشید و صرفاً به احساس گرسنگی خودتان تکیه نکنید. بهتر است هر 4 ساعت یک‌بار غذا بخورید؛ حتی اگر حالت تهوع دارید یا بی‌اشتها هستید یا سوء هاضمه دارید یا ...
هر روز باید بین 5 تا 6 وعده غذا بخورید، هر چقدر هم که این وعده‌ها مختصر باشد، اهمیتی ندارد و بسیار بهتر از آن است که روزانه 3 وعده غذا بخورید، آن هم با اشتهای زیاد و مفصل و بی‌برنامه. جنین شما برای رشد، به مصرف وعده‌های غذایی منظم و متداوم نیاز دارد.
نباید‌های تغذیه در بارداری
در طول بارداری از مصرف زیاد غذاهای حاوی ویتامین A (مانند دل و جگر) پرهیز کنید، زیرا افراط در مصرف این ویتامین با خطر آسیب‌های جنینی همراه است. از مصرف الکل جداً بپرهیزید. مطالعات متعددی نشان داده است که مصرف الکل در دوران بارداری منجر به بروز ناهنجاری‌های جسمی، ناتوانی‌های ذهنی و مشکلات روانی در کودک می‌شود.
خوردن محصولات کافئین‌دار را هم محدود کنید. تحقیقات نشان داده است که مصرف بیش از 4 فنجان چای در طول روز ممکن است در برخی موارد منجر به سقط جنین یا تولد نوزادی با وزن کم و حتی مرده‌زایی شود. کافئین اصولاً در چای، نوشابه‌ها و شکلات یافت می‌شود. می‌توانید جوشانده‌های بدون کافئین را جایگزین کنید. به جای این نوشیدنی‌ها بهتر است شیر، آب‌میوه‌های طبیعی و حتی خود آب به همراه چند قطره آبلیمو را به عنوان نوشیدنی انتخاب کنید. در ضمن یادتان باشد که از مصرف شیر و پنیرهای غیر پاستوریزه نیز پرهیز کنید، چراکه احتمال بروز بیماری‌های واگیردار متعاقب مصرف آنها وجود دارد.
یبوست یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است که متعاقب تغییرات هورمونی (مخصوصاً افزایش پروژسترون) اتفاق می‌افتد. ضمن اینکه متناسب با رشد جنین، رحم روی روده‌ها فشار می‌آورد و مسیر عبور غذا را تنگ می‌کند. مصرف قرص‌های آهن نیز مزید بر علت می‌شود و یبوست را در زنان باردار تشدید می‌کند. پزشکان و متخصصان تغذیه، توصیه‌های آسانی برای مقابله با این وضعیت دارند:
تا می‌توانید، فیبر بخورید: میوه‌ها و سبزی‌های تازه، حبوبات و آلو.
زیاد آب بخورید. مصرف 6 تا 8 لیوان آب در روز توصیه می‌شود. نوشیدن آب آلو نیز بسیار کمک‌کننده است.
از ورزش‌های سبک غافل نشوید. با 5 تا 10 دقیقه پیاده‌روی روزانه می‌توانید حرکات روده را افزایش و یبوست را کاهش دهید.
اگر بعد از به کار بستن این توصیه‌ها مشکلتان رفع نشد، می‌توانید با تجویز پزشکتان از دارو استفاده کنید. هیچ دارویی را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید، زیرا مصرف داروها در دوران بارداری، بسیار حساس و خطرناک است.
تهوع یکی از مشکلاتی است که ممکن است خانم‌های باردار را شدیداً یا به طور خفیف آزار دهد. اما اینجا هم می‌شود به کمک تغذیه مناسب با این مشکل مبارزه کرد:
غذاهای کم‌چرب بخورید و از خوردن غذاهای سرخ‌کرده پرهیز کنید.
کنار رختخواب مقداری نان خشک بگذارید و قبل از بلند شدن از رختخواب مقداری از آن را مصرف کنید.
گرسنه نمانید. خیلی از خانم‌ها اگر معده‌شان را با خوراکی‌های سبک پر کنند، می‌توانند تا حدی از بروز حالت تهوع جلوگیری کنند.
تهوع موجب کاهش حجم مایعات بدن می‌شود. توصیه می‌شود برای جبران آن به اندازه کافی مایعات بنوشید.
رژیم گرفتن خانم‌ها در دوران بارداری برای سلامت جنینی که در حال رشد است، خطر دارد. بسیاری از رژیم‌های لاغری باعث فقیر شدن بدن از نظر آهن، اسید فولیک و برخی ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز می‌شود. یادتان باشد که اضافه‌وزن یکی از بارزترین نشانه‌های سلامت در دوران بارداری است. خانم‌هایی که در دوران بارداری تغذیه خوب و مناسبی دارند و به مقدار لازم وزن می‌گیرند، نوزادهای سالمی به دنیا می‌آورند. بنابراین نگران چاق شدنتان نباشید.
به طور معمول 10 تا 12 کیلوگرم اضافه‌وزن در طول دوران بارداری طبیعی است. این وزن باید در طول 9 ماه بارداری طی 3 دوره اضافه شود:
از شروع بارداری تا هفته دوازدهم، بین 1 تا 2 کیلوگرم اضافه‌وزن، طبیعی است.
از هفته 12 تا 28 بارداری، به طور متوسط باید هر هفته بین 30 تا 400 گرم به وزن خانم باردار اضافه شود.
از هفته 28 تا 40 بارداری، به طور متوسط هــر ماه بین 1 تــا 3 کیلوگرم اضافه‌وزن طبیعی است.
مسأله‌ای که برای بسیاری از خانم‌ها مهم است این است که چگونه به تناسب اندام قبل از بارداری خود برسند؟
واقعیت این است که قسمت اعظم کاهش وزن مادر باید در زمان زایمان (حدود 5/5 کیلوگرم) و در دو هفته اول بعد از زایمان (حدود 4 کیلوگرم) اتفاق بیفتد. مابقی اضافه‌وزن نیز که حدود 5/2 کیلوگرم است، باید از هفته دوم تا 6 ماه بعد از زایمان کاهش یابد. البته مادرانی که قبلاً زایمان داشته‌اند، مقداری از افزایش وزن زمان بارداری خود را حفظ خواهند کرد.
